Les 10 17- 5-2020
Het kleur perspectief
Het gaat in de schilderkunst dan al snel over een landschap,
maar in de ruimte tussen de dingenen de mensen kan ook
de kleur de afstand kan bepalen.
Dan kun je spreken van atmosferisch perspectief.
Sinds Rembrandt s anatomische les(1632) is gerestaureerd
kun je goed zien hoe hij de kleur van de huid van iedere man
naar achteren toe iets donkerder maakt, het is heel subtiel
gedaan en het werkt echt.
Het landschap
Het is interessant om te kijken hoe er lang geleden, laten
we zeggen gedurende de middeleeuwen naar het landschap
werd gekeken. Een afbeelding bestond uit bijvoorbeeld een
bijbelillustratie, waarin iets verteld wordt,en de achtergrond
is een landschap. Maar verder was die natuur een wild en vaak vijandig
gebeuren, waar rovers rondlopen, en waarop je met veel moeite
je gewassen moest veroveren.
Pas in de romantiek, met bijvoorbeeld Caspar David Friedrich,
die de natuur als een eigen onderwerp behandelde
(met een mysterieuze ziel) is er het landschap als
zelfstandig onderwerp.
Men schilderde het eerst met het accent op licht en donker, er bestonden
echt recepten voor op de academies,zoals van Claude Lorrain,
een Fransman die naar Rome ging Je ziet de inkt lichter worden als je
verder weg in het landschap bent
Der Wanderer über dem Nebelmeer
1818
En dan met kleur. Een landschap,en vele andere afbeeldingen kun je verdelen in plans.
Het eerste plan op de voorgrond het tweede daar achter en zo voort.
Hoe verder van je af hoe meer lucht er tissen jou en de verte zit.
Dit veroorzaakt meestal de steeds lichter wordende kleur,en ook de steeds blauwer wordende kleur
een bos of berg verweg is eigenlijk groen of grijs,maar lijkt blauw.
Bovendien is de eigenschap van blauw ook nog dat het verderweg lijkt dan bijv rood of geel.
Warme kleuren lijken dichterbij,koele verderweg.
Geen wet van Meden en Perzen,want het is altijd een samenhang van kleuren en vormen
die maakt dat gedeeltes van je schilderij op je afkomen of zich terugtrekken.
Zet een knalblauw omringd door zachte gelen en rozes en het werkt als dichterbij.
Maar je kunt van die plans prima gebruikmaken bij het opzetten van een schilderij.
genummerde plans
Zet er nog wat bomen voor,en het lijkt nog verder weg
Tel de plans, het zijn er 5
warme en koele kleuren
van Gogh
Cezanne
Hockney
Gaugin
Jawlensky
Voor heel wat onderwerpen geld dus,je kunt er plans
in ontdekken en de vertes zijn vaak blauw!
En als je diepte wilt in een schilderij,kun je daar met
de kleur al veel aan doen.
Ook in een plat vlak,zal de kleur naar achteren of naar
voren gaan, nogmaals.altijd afhankelijk van de samenhang
met de andere kleuren.
Waarom de ene kleur meer naarvoren komt dan de andere
daaarvoor moeten we even de wetenschap raadplegen.
New York
Florence
Rembrandt
sRGB rendering of the spectrum of visible light
Kleur
Frequentie
Golflengte
violet
668–789 THz
380–450 nm
indigo
631–668 THz
450–475 nm
blauw
606–630 THz
476–495 nm
groen
526–606 THz
495–570 nm
geel
508–526 THz
570–590 nm
oranje
484–508 THz
590–620 nm
rood
400–484 THz
620–750 nm
Kleur is electromagnetische straling en elke kleur heeft
een andere golflengte. Zoals je ziet is rood het sterkst
en violet het zwakst. Warm dichtbij, koud verder weg,
zo werkt dat dus.
Het blauw gaat wel naar achteren
maar het staat rechtop.De schilder
had geen behoefte aan net echte diepte,
maar wilde op een andere manier iets van
het landschap weergeven.
In deze opstelling, waar kleuren benoemd worden volgens een afspraak,
niet omdat ze in de natuur apart bestaan,moet je je realiseren dat
kleur dus licht is. En dat wat jij gebruikt,verf of krijt pigment is,met toevoegingen.
In het rijtje lichtkleuren komt geen wit of zwart voor,en geen magenta,
(hoewel je die laatste echt wel ziet door een prisma) Dus, je kunt niet alle kleuren
maken van rood ,geel en blauw, want dan heb je het over pigment,en dan zijn er
zoveel verschillende roden blauwen en gelen dat je daar al vastloopt.
Mijn advies is altijd,neem minstens twee kleuren rood,tomaat ,vermiljoen, en wijn,karmijn,
en twee kleuren blauw,ultramarijn en phtalo, citroengeel,(liefst meer,oker bijv) zwart en wit.
Daarbij magenta voor een goed violet.En phtalo groen.
Dan kun je tenminste uit de voeten!